PU C. NUNDANGA KHANDAIH A FAM TA






PU C. NUNDANGA
(16.03.1925 – 15.04.2018)
-    Buata Bawihtlung


Mizo zinga Kohhran Dan Thianghlima innei hmasa berte fapa Pu C. Nundanga kum 94, Chhinga veng, Bethany chuan tukin April 15, 2018 zing 7:30 AM khan chatuan ram min pansan ta a, a uiawm tak zet. An chhungkaw chanchin tlem tlem hi kan thai lang ve ang e.


Pu C. Nundanga hi Pu Hrangsaipuia leh Pi Saimanliani te fapa niin, Vanphunga khua Khandaih khaw kal zel Changzawl awm lai March ni 16, 1925 khan a lo piang a. Hetih lai hian an lal chu Vanphunga fapa Awksarala a ni. Kum 1926 khan Changzawl atangin Khandaih khaw ram chhung tho Phullen ah an kai let leh ta a ni.


Pu Nundangate hi chhakchhuak hnam a ni a, an unau hi hmeichhia 4 leh mipa 3 an ni. Pu Nundanga hi, a naupanlai pawhin naupang danglam tak a ni a. Naupang Thingnawifawmrual a nih laiin, Tlangvalho Sakei hualnaah a lo tel ve reng mai a. An lal chuan, "kha, tunge naupang deuh lo tel ve reng kha!" a ti a. Pu C. Nundanga hi a lo ni reng a, a chawimawi nan Lal chuan Thingnawi fawm aṭangin a awl tir a ta a ni. Chutiang chuan naupan lai aṭanga huaisen leh tlawmngai a ni a. Sakei pawh a kap tawh nghe nghe.


Kum 1943 November ni 24 khan Pi Lalthluaii nen Phullen Presbyterian Kohhranah an innei a. Inneihtirtu hi Rev PD Sena a ni a. Pathian malsawmna dawngin fa 8, mipa 6 leh hmeichhia 2 an nei a ni. 
Pu Nundanga te chhung hian chanchin chhuanawm tak tak sawi tur an nei ngah hle a. A pu Pu Vawmhmelthaa kha lal ropui Vanphunga Sailo Khawnbawl Upa a ni a. Pu Vawmhmelthaa fapa Pu Hrangsaipuia (Pu C Nundanga pa) kha a hming tak chu Lalruala a ni a.  Kum 1880 khan Sawleng a awm laiin a piang a. A pian ni leh Buhban lal Lalzika Sailo pianni a inrual chiah mai a, chuvang chuan Lalruala tiin a laiah hmingah an phuah a. Lalruala (Hrangsaipuia) chu naupang hmeltha tak, duhawm danglam bik tak a ni a, upaten “He nau zet hi chu, a hmelthain a duhawm danglam e mai, Dawithiam hmingthang Hrangsaipuia ang tur a nih dawn hi le!” an ti a. Tichuan Hrangsaipuia tih chu a pu hlen ta zawk a ni.


Pu C. Nundanga pa Pu Hrangsaipuia (Hranga) hi Aizawlah Sap missionary Zosaphluia kiangah lehkha zirin a awm thin a. Kum 1900 khan Kristianah a inpe ve a, November Ni 16 1902 khan Zosaphluia kutah Baptisma a chang leh a. Lehkha te a thiam deuh hnuah Zosaphluia chuan Vanphunga khua Khandaihah Sikul din turin kum 1903 khan a tir haw a. Zosap Missionary leh Bawrhsapte ruahmannain Ni 1.8.1903 (Inrinni) chuan Khandaihah Sikul an din ta a. He Sikul hi Aizawl a Boys ME School (Sikulpui) dawt chiah a din niin, Thingtlang khuaa Sikul hmasa ber a ni a.  Zirlaite hi naupang aiin puitling an ni deuh vek a, an tam lai chuan 116 zet an tling a ni.


Mizorama Kristianna lo darhzau theihna kawngah Pu C. Nundanga te chhung hian an thawh hlawk hle a.  Zosap Missionary ten, khatih laia (1901) Mizoram khaw lian ber, Zawlbuk pawh pahnih nei Khandaih khua a Sikul an din khan Pu Nundanga pa Pu Hrangsaipuia kha zirtirtu hmasa ber a ni a. Ani khan Sikulah khan Pathianthu a sawi tel thin a, tichuan Kohhran nghet tak Khandaih kohhran chu a lo ding zui a. April ni 8, 1906 Pathianni a Khandaih paho Sangha tlangvuaknaah Thlarau Thianghlim hnathawh Harhna a lo thleng ta hial a. Hetah hian kutbengin an lam kual a, hlim takin an zaikhawm mup mup a. Hetianga kutbeng leh banphar a lamkual Harhna hi Mizoram ah a thlen vawikhatna a ni nghe nghe.
Tihduhdahna leh thlemna karah pawh Pathian leh Pu Nundanga pate uapna karah Kristiante chu zam hauh lovin an pung zel a. Hriat thiam loh zual lai a, Kristian tihduhdahna thlengte pawh Pathian remruat zawk emaw tih turin, Pathianin a hmang tangkai zel a. Kristian tihduhdah laia pemchhuakte khan Kristianna an pu darh zel a, tichuan hmun dangah pawh Kristianna chu a lo darh zau phah zawk a ni.


Pu Nundanga pa (Pu  Hrangsaipuia) hi tlangval hmeltha leh fel tak a ni a. Pu Zosaphluia khan nupui nei turin a ti a. Zosaphluia chu Khandaih ah kalin Hranga hmel duh Saimanliani chu an be rem ta a. Kum 1904, November ni 6 (Pathianni) khan Saimanliani chu Zosaphluia chuan Baptisma a chan tir a, a tuk ni 7.11.1904 Thawhtanni khan Zosaphluia kutah Kohhran dan thianghlimin an inkutsuih ta a. Anni hi Mizo zinga Kohhran danthianghlima innei hmasa ber an nit a a ni.


Pu Nundanga pawh hi a pa anga pumraw tha tak, hmel tha tak a ni a. Aizawl lamah a awm vang vang hnuah rambuai lai khan Phullen ah a haw let leh a. A hnuah Aizawl Chhinga vengah a awm nghet leh ta a ni. Khawtlang hruaitu niin Village Council ah member te a ni thin a. Kum 1954 a lal ban a nih a Phullen VC hmasa ber Pu Dengkhuma VCP na hnuaiah khan Secretary niin Phullen VC Secretary hmasa ber a ni a. Aizawl Chhinga veng a awm hnu pawh hian khawtlang hruaitu pawimawh VC leh pawl hrang hrang hruaitu a ni ṭhin. A hriatna a tha em em a, kum 90 a tlin hnaih tawhte pawh khan, a ti ti a buai lovin a ngaihnawm em em a. Lehkhabu ziak chhiar ang maiin, fiah tak takin a thil hriat a sawi thin.


Hetiang taka mi hlu leh chhuanawm, Phullen khua leh Mizoram tan pawha mi hmasa  vawiina kan chan hi, a uiawm tak zet a ni. Thlamuang taka chawl hahdam turin duhsakna kan hlan e.


#BB150420181125AM

Comments

Popular posts from this blog

PHULLEN DIARY 2020

MARTAR CHALBUANGA CHHANGTE - MIZO ZINGA KRISTIAN MARTAR HMASA BER