PHÛLLÊNAH I LÊNG ANG HMIANG

(He thu hi Lengzem November 2014 a chhuak, phek 16-na atanga lak, Immanuel Lalremliana ziah a ni - Buata)

       Thil mak leh ropui enpui tur che kan nei lo va, ennawm leh i lunglen hnêm tur khawthlirna thawveng pawh kan nei lo. Kan hmun sâng leh khawthlirna rem ve deuhte pawh nungchate tuallênna a ni tawh tih hre sâin lo zin ang che.


       Hma lamah saitual pêlin Tuivawl lui i rawn kân ang a, Mawmrang khâm chawi vêl leh Chalfilh tlang kârcheh Phullen khua chuan a lo hmuak ang che. Lu tihai thei zu leh ruihhlote nêkchêpin an awm a, rilru thianghlim leh harhvâng takin lo zin la, tibawlhhlawhtu rawn ni lo hram ang che.


       Lal Vanphunga leh a fapa Âwksarâla te khân mi huaisen leh râl hrât, khawtlang muantu Pasaltha tam fê an kawl a, an râl thah lû an khâina Sahlâm te pawh a la ding a. Mi hmasa kal tawh ten, “Kan naupan lai chuan kawng chunga a zârah khian an râl thah lû an khâi a, a lung lian tak tak hi an vâk nuai nuai a, kan tui chawi haw lam hi kan tuiûma a tlâk hlauin kan tlan dâwr dâwr thin,” tih thute an sawi thin. Tlawmngai pawl ten duat taka an vawng him chung pawhin, a kum te a tam tawhin mawih lam a pan ve zel a, thangtharte tana rohlu ni zel turin uluk zawka chawibawl leh enkawl zui zel a ṭul awm e.


       Thu ropui leh nun kaihruai thei sawitute hi miropui an ni vek lova, chutiang mi chu kan khua hian a hring hek lo. Mahse thim ata ênga min hruai tura tihduhdahna leh hrehawmna hmachhawntu Kristian tlangval huaisen Chalbuanga a lo martar tawh a. Dinhmun ṭha leh ropuina khum lo mah se, a thih aṭanga tun thlengin a nunin thu a lal sawi ta zel a ni.


       Beiseina nei lo mihring kan awm awm lo ve. Kan beisei chu he khawvel himhlawp hi a ni fova, beisei tur dik kan beisei loh ṭhin avanga nun tawi tate pawh an awm ṭhin. Chutiang lak ata kawng dika min hruai a, beisei tur dik beisei turin Chalbuanga leh a ṭhiante khan hmuhsit leh tihduhdahna an lo tuar tawh a, mi ngaihah nêp tak ni mahse, engthawlna thu an tlangaupui a, Phûllên khua hi Aizawl dawt a chanchin ṭha thlen  hmasakna leh Kristian marter-na hmasa ber khua kan lo ni ta a ni. An thlanlungte hi ropui lovin fiah lo riai tawh mah se a thlarau chawlhna erawh a va fiah si em!


Silai aiah ziakfung:
Phûllênah pipute sulhnu ropui a tam lo. Khaw dangah khuangchawi thawmte, hlado chham ri leh tlângtlir thawmte a rîk ul ul lai khan, kan Lal Vanphunga chuan a khuaten lehkha an thiam theih dan tur ngawt a ngaihtuah a, khawnbawl upa fa Hrângsaipuia chu Aizawlah lehkha zirtirin, pawl 3 a pass hnu-ah thingtlang sikul hmasa ber Phûllênah a din tir ta a ni.
Naupang sava veh leh dai vâk thawm a reh a, zawlbûk thingnawi fawm rualten zirna in an bêl ta zawk a. Tlangvalte pawh lâwmnute lehkhathawn tur ziah thiam thlahlel tak vek an ni. Kham hnuaia zukpuiin pêltu reng a nei ta lo.! Daihnaiah nungcha an ngampa a, nungchate nena remna lehmuanna siam a lo ni ta zawk a ni.


Inkhelhpui:
Pengthuamthumah hian lo kal la, he zâwl zimteah hian kan khaw tlangdung val thaten lal belpi inchuhin nulate lungphu an lo tirang tawh thin tih ka hrilh ve duh che. Lal belpui meuh inchuh ta chu khaw hran hran aṭangin buh tin 5 phur zo te, khawnbawl upa fa ngat te, buh tuh chak te, inbuan chak te, Feren ram kal tupa ngatte kha, an khelh chu hockey a ni tih pawh  hre mang lovin – mauraw khêlkawm nen lamsau aṭanga lo kalin, he hmunah ngei hian,  khua leh khua an lo innawr fo tawh ṭhin a ni.

Tualbung, lal Thangkâma khua leh Khandaih khaw inkhelh ṭum chuan boruak a sosângin entu pawh an ṭhahnem hle a. An han ṭan phat aṭangin, rin ang ngeiin Tualbung lam chuan mipui thawm an vaw dai duak mai. Hleimualrang ang maia hâng rîn rên, harh zet mai khan, tlangval Kairûma te thin titho tawk lekin a duhna lam lamah ball a tlanpui a, lo dan tumtute chu an tiang vai thlawn fûr fûr chungin a bum thal ta zawt zawt mai le.

       Kairuma ngaihdan a ni ta lo. An lalpa mithmuha tlâwm nih chu a ngai ngam lo va, in za nufa pawh tling mang lovin lal ropui khua a tithangtlâwm tur chu a zak a, a thinrim bawk. An lama a rawn khalh phei leh chu zak kâu meuhin a lo hlap…thelh tlat. Ball chu hlap ṭhelh mah se, khêl-kawm bung hmawk khawpin ball khalhtu ngalah a hlap fuh thung! Mahse, na hre lo ang mai hian ball khalhtu chuan ball chu Biak In kawng lamah a la tlanpui. Amah lang lek lovin, pûm tiat tiatin an va zîm luih luih a. Chupa bawk chuan engtin tin emaw amah bawrtute kâr aṭang chuan ball chu a rawn pir chhuak leh ta. Ball ûm an awm, a pir chhuaktu ûm an awm.!

Khêl-kawm tliak tawh Kairuma chuan a la khêl dawn chauh! Thingkhawna fah thing a va phawi lawk a, amah bumtu pa te reuhte chu sanghar chân tak hian a lo châng ta mai le!. Chu chu tâwn tlang ngam lovin Tualbung tlangval hockey thiama chuan a ball khalh lai chu Chawlhhmun pêng lamah a zuan thlâkpui, Kairuman peng lehlamah a lo chang. Tâwn tlang ngam lovin ball chu a vuak khûm a. Ball chu kairuma chuan va ûm zuiin, Tualbung singhak (goal keeper) hnârah tak  mai a va vûak per a. Singhâk na ti lutuk chu a bu ngawih a, an va bial tuau tuau a, a hnâr hup a thlah rualin thisen a rawn baw zawih dawn emaw tih nak a laiin, a maka maka hnap tam hi a rawn hum chhuak a, an si ban fah thingah chuan a tât pherh ta nuau mai a. Chu chu uipui vir zet mai  hian a lo liak fuh a, ui dang an lo pung zel a, mihring âu râwl nen ui inngur thawm nên – hockey ball phel leh lam goal te nen chuan an lo ri ve luih luih ṭhin a ni.


Tui a vâng:
Tlangval i nih a, ran ngo rawn zawn te i duh chuan thâl tui vân laiin lo kal ang che. In lamah aiin tuikhurah nula an tam zawk f ova, mitmei leh kamtha dawn a awl zawk. Thatchhiat leh inbual phur phur te tum suh. Lirthei i neih phei chuan tui chawi a ngaih leh ngaih lohte kha han zawt thuphung la, nula zawk  khan a fianrial leh hla apiang kha chawipui che an duh mial maithei a sin.!

Phûllên nula nupuia i duh chuan tui ren ang che! Eng anga neinung pawh ni la ui i heh viau a, in khaw lama in tui ngah thute i sawi hmasak vaih chuan ran ngo hmu zo lovin i chem. Chhe lâr haw phian zawk ang. Tui a harsat zawh poh leh hmeichhia an thu a, tawng leh chêt fimkhur ang che.


Mi riangvai Thangteêka:
Pathianiin mihringte hi kan chan tawk dinhmun theuh min siamsak a, mi pangngai leh hausa a nih vek theih loh. Chan chhe zawk leh rual ban lo hmusittute chuan min rawn chim lo se kan duh. Phûllên khu chuan rethei leh rualbanlote  hi endawng lvin kan chênpui thin a. An phâk tawk chanvo kan siamsak a, timualpho lovin kan hliahkhuh a, Zoram tluana mi riangvai, Thangteêka chu thlamuang takin kan chênpui a. Pasalthate kiang chu a lu phûm nan a thlang a, a thlân pawh enkawlin ala awm ta zel a ni.
Hei hi Pathian lawmzawng a ni a. Pathian awmpuina changing harhna thlenna khua kan la nit a zel a nih hi.


Vaithang kam leh Zupawl tuam:
Ram chang zûana kâwla ni chhuak chhiara thlawhhma lâ kana wm ta meuh lo. Thar rang chîngin buhpui hmâwr ênah kan inseng fai zel tawh. Sazu lah tun hma angin an tam tawh lova, a hrât leh nuam ti mi tan chuan mau hi kumtin tâm mai se tih rûk a awl thin.

Kum hmasa lama awh theih loh theihnghilhin a za tel tehmeuh, zanriak buhfai nen kan inak lût a. Vawksa ai pawha a thlanawm zawk thu leh ei duhlote âtzia thute kan sawi ṭhin. Khâi lâi bâk kan man ring lo tute hrerengin a kawng thar deuh nia kan hriatah kan han vit phun a. Dâm sazu lian ṭha ngei mai awh tumin kawng khatah thang hnihte kan hank am a, en hlan a nghahhlelhawm zek zek tawh ṭhin.


K’u Luaia:
Hetiang Zupawl tûam chânga thurualpui nuam tak  mai, K’u Luaia chu, ka chawk hlim thiam nge amahah hian nuihna tur a tam ve hrim hrim tih ka h re lo. Hah tawh lamah phei chuan a hlimawm a, mi dang aiah ani hi ka thurualpui hrâm ṭhin.

Ṭum khat kan riak lût pawh, ani chuan thang kam lam chu a tinin a tin chin lo hrim hrim a. Sazu ni lovin ama kut a âwk  hmasa zawk ziah a, a vih phun ve chhun pawh a pal per leh nge nge ṭhin! Thang ka kam hlana buhpawl kara thing bungte lo thian turin ka ti a, a chîltu turin ṭul a ti miau lova, a kua lo laiin chhungrual tlai zet tur a lo laichhuak tho a.

Kan la man dawn chauh tihah bûk thim thamah fai mang hlei lovin sazu a lo rawh a. Bel lian vak loah a lo beng khat tût a. Chaw kan han ei a, keiin bar thumah pakhat ka ei sên loh laiin ani chuan sazu tâiah a kûai thlep hnawp a, a hlâng lût mial mial mai a. ren leh khêk tih hi a thluak leh a pum hian a ngaihven hman lo.

Chutiang chuan, ka pal nge tliak ka ngal tih pawh hre lo khawpin sazu tamna Vaiza tlang leh Sesawbawk te hi kan lo suar tlûan tawh ṭhin a. Man mang loa kan chêttlat dan te, a buhpawl chil a chetsual avanga ka nuihza insûm zo lovin sazu ka chhuah avanga min hauh thu te, nau aṭanga min bân a duh thu te, duh duha chan a, Zawhte a chan a châk thu a sep chiam thu te, thlâm chhunga sazu pakhat châu hnêpa kan zîm thu te, buhpawla sazu tlan lût a hâl-khung avanga kan buai ziate pawh sawi tur a tam, ka sawi seng lo a ni e.

Amah Kú Luaia ṭawngkam takin thlasik kâwl lo eng a, ‘bar’thla êngin Thirhlum tlang leh Hmunte tlangte saw lo va chhun ve tei vet lo se thil tam tak hi theihnghilh a ni mahna. Mahse mawi em emin Thêntlâng leh a kawngte lang iarhin a rawn ên a, a eng chuan thlâm namthlâk a talhkhuang leh tuithawl vua-a kan zai ve bawi bawi lai te, bûk meipui kila kan sazu rawh lum ti kan hnapthleng tle hlarh hmel te, vawt  hre miah lova C. Vansânga hla kan kûrpui ngâwih ngâwih laite kha lung tileng tawk lekin a rawn chhawp hnai leh tak deuh deuh chu a ni tak si a.

Sulhnu ṭha hnutchhiah a, thu hlu tak min rochun thei khawpin lal te, tihduhdah tuartu te, mi huaisen leh mi hnuaihnung zawkte pawh khan an nun meuh hlânin râl lakah he khua hi an lo hum tawh a. Duat a, enkawl a, chên turin nang leh kei hi hnutchhiah kan la ni. Lo zin la, nangmaha theihna pholang chungin sulhnu ṭha rawn hnutchhiah ve t ache.

Comments

  1. Ka kawmen tawh khan ka hre sia he thuziak ngaihnawm lutuk hi 😂

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

PHULLEN DIARY 2020

MARTAR CHALBUANGA CHHANGTE - MIZO ZINGA KRISTIAN MARTAR HMASA BER